FAQ- AAB MAAN JAU
१. सोनपुर गाम में कुन कुन तरहक
मनोरंजनक प्रचलन छल?
पहिले सोनपुर गाममे पारंपरिक खेल आ
नाच-गानक प्रचलन छल। एहिमे सामा-चकेवा आ जट-जटिनक खेल शामिल छल जे सगरो गामक बच्चा
सब खेलैत छल। रामखेलिया नाच सेहो होएत छल। किछु लोक बुधियाकाली स्थान में शनि आ
मंगलदिन कीर्तन सेहो करैत छल। बच्चा सभ ओतय जमा भए फ़िल्मी पैरोडी गीत बजाबैत छल।
भीष्मसेन आचार्य जे शास्त्रीय गायक छल, ओहो
थुमरी, मल्हार, आ यमन राग गाबैत छल, मुदा
श्रोताक अभावक कारणें हुनकर कार्यक्रम बेसी दिन नहि चलल। लोक सभ ओ आचार्यसँ
"हिटिंग सांग" सुनय चाहैत छल, जाहिसँ
ओ बेचारा परेशान भऽ जाइत छल।
२. गरीब लोकक समस्या पर विशेष रूपसँ
कोन बातपर ध्यान देल गेल अछि?
गाममे गरीब लोकक समस्या बहुत गंभीर
छल। बुच्ची नामक एकटा गरीब युवती आ ओकर मायक दयनीय स्थिति दर्शाओल गेल अछि। ओकरा
सभकेँ भोजन, कपड़ा, आ गहनाक अभाव छल। बुच्चीक शरीरमे खुजली आ घाव छल जाहिसँ ओकर पीठ झुकि
गेल छल। गिरिधर ओकर ई स्थिति देखि द्रवित भऽ जाइत छल आ ओकर मदद करय चाहैत छल। ओ चोरीसँ बुच्चीकेँ
चाउर, चूरा, आ गहना देबामे हिचकिचाइत नहि छल। मुदा, समाजमे जात-पाँतक भेदभाव बहुत छल, जाहिसँ गिरिधर बुच्चीक संग बेसी नहि रहि सकैत छल।
३. कुलदेव कोन तरहक व्यक्ति छल आ ओ
गाममे की करैत छल?
कुलदेव पुरबिया टोलाक एकटा गरीब
गुर्जर मिश्रक छोट बेटा छल, जे
मात्र १२ बरखक उमरमे मार खाएकेँ आ जेल जेबाक कारणें बदमाश बनि गेल छल। ओ गाममे
रंगदारी, चन्दा वसूली, आ लूटपाट करैत छल। ओराकेँ 'शूटर'
कहल जाइत छल कारणें ओ बिना चूक निशाना लगाबैत छल
आ ककरो मारि कऽ सहज रुपसँ चलि दैत छल। ओकर एहि आतंकसँ गामक प्रतिष्ठित लोक सभ
डेराइत छल आ गाम छोड़ि कऽ दिल्ली आ पंजाब दिस चलि गेल छल। कुलदेव अपन गिरोहक संग
गाममे अपन हुकूमत चलबैत छल।
४. गिरिधर आ बुच्चीक रिश्ता समाजमे
किन तरहक चुनौती उत्पन्न करैत छल?
गिरिधर आ बुच्चीक रिश्ता समाजमे बहुत
रास चुनौती उत्पन्न करैत छल। गिरिधर एकटा प्रतिष्ठित जमींदारक बेटा छल आ बुच्ची
एकटा गरीब परिवारक युवती। हुनकर गुप्त प्रेम-संबंध समाजमे अपवित्र मानल जाइत छल।
जखन बुच्ची गिरिधरसँ गर्भवती भऽ जाइत अछि, तखन ओ
बहुत परेशान भऽ जाइत अछि। ओ गिरिधरकेँ अपन गर्भवती होनेक बात कहैत अछि, मुदा गिरिधर ओकरासँ मुँह फेरि लैत अछि। एहि
कारणें बुच्चीक सामाजिक स्थिति आ खराब भऽ जाइत अछि आ ओकरा समाजसँ बहिष्कारक भय
होइत अछि।
५. भूमि विवाद आ सामाजिक न्याय पर
कहानी की कहैत अछि?
कहानीमे भूमि विवाद आ सामाजिक न्याय
एकटा महत्वपूर्ण विषय अछि। केरावला नामक व्यक्ति जे पहिले एकटा आमक गुठली चोरी
करैत पकड़ाएल छल आ मार खाएल छल, जमींदारी
समाप्त भेलाक बाद लोकवेद बनल आ अपन जमीन वापस पाबयमे सफल भेल। कुलदेव सेहो अपन घर
गिराए देबय आ गरीब लोकसँ अन्याय करयबला जमींदार सभसँ बदला लेबय चाहैत छल। ओ
विस्थापित लोकक आ दलित ब्राह्मणक एकटा सेना तयार कऽ भूमिहीन लोककेँ जमीन वापस
दिलाबय चाहैत छल। ई कथा गरीब आ शोषित लोकक संघर्षक चित्रण करैत अछि।
६. शिक्षाक महत्व आ गरीबी दूर करबामे
ओकर भूमिका की अछि?
शिक्षा गरीबी दूर करबामे एकटा
महत्वपूर्ण भूमिका निभा सकैत अछि, ई कथा
ई बताबैत अछि। बुच्ची पढ़ल-लिखल नहि छल, मुदा
ओकर चित्रकलामे प्रतिभा छल। ओकर कला ओकरा अपन दुःख व्यक्त करबामे मदद करैत छल आ
ओकर चित्रकलाक प्रदर्शन भेलाक बाद ओ प्रसिद्ध भऽ जाइत अछि। बादमे बुच्ची पढ़ब सुरु
करैत अछि आ ओकरा बुझना जाइत अछि जे शिक्षा गरीब लोकक सोच बदल सकैत अछि आ ओकरा
जीवनमे आगू बढ़बामे मदद कऽ सकैत अछि।
७. मिथिला पेंटिंग आ कलाक माध्यमसँ
भावनाक अभिव्यक्ति कथाक कोन अंग अछि?
बुच्चीक कलाक प्रति रुझान आ मिथिला
पेंटिंगक उल्लेख कथाक एकटा महत्वपूर्ण अंग अछि। ओ गरीबी आ दुःखमे रहैत सेहो
चित्रकलाक माध्यसँ अपन भावनाक व्यक्त करैत छल। ओकर चित्र 'दारिद्रय-सौन्दर्य' जे
गरीबीक सुन्दरताकेँ दर्शाबैत अछि, बहुत
प्रशंसित होइत अछि। ओकर कला ओकरा अपन दुख आ अपमानकेँ भूलाबामे मदद करैत छल आ ओकरा
जीवनमे एकटा नवा दिशा दैत छल। ओकर गुरु ओकरा राष्ट्रीय नाट्य कला महाविद्यालयक
कैटलॉग दिखाबैत छथि आ ओकर प्रतिभाकेँ निखारबामे मदद करैत छथि।
८. गामक राजनीतिक आ सामाजिक स्थिति
किन तरहक छल?
गामक राजनीतिक आ सामाजिक स्थिति बहुत
जटिल छल। जमींदारी समाप्त भेलाक बादो पुरान जमींदार सभक प्रभाव बनल छल। कुलदेव जे
बदमाश छल, ओकर आतंक गाममे पसरल छल। राजनीतिक
नेता सभ जेनाकि धुन्नी ठाकुर अपन स्वार्थक लेल लोकक उपयोग करैत छल। जात-पाँतक
भेदभाव गाममे व्यापक छल आ गरीब लोकक शोषण होइत छल। ई कथा गामक भ्रष्ट राजनीतिक आ
सामाजिक व्यवस्थाक चित्रण करैत अछि जतय शक्ति आ धनक बोलबाला छल।
No comments:
Post a Comment